چگونه مجلات جعلی و نامعتبر را شناسایی کنیم؟

هر سال با ورود صدها  انتشارات و مجلات جدید، تصمیم گیری در مورد اینکه آیا یک ژورنال قابل اعتماد و شایسته چاپ مقاله است یا خیر؟ دشوارتر می شود. به طور کلی، وجود مجلات فراوان و داشتن گزینه های بیشتر برای سابمیت مقاله امری مثبت است، اما وفور ژورنال های جدید، منجر به افزایش آنچه برخی از آن به عنوان “انتشارات جعلی و سواستفاده گر” یاد می کنند، شده است.

به طور ساده، ژورنال های سواستفاده گر و فریبنده، به طور عمدی و به شکل فریبنده، از نام های موجود انجمن ها یا ژورنال های معتبر سوءاستفاده می کنند. پس از اینکه نویسندگان مقاله های خود را برای آنها ارسال می کنند، در برخی موارد، هزینه های زیادی را به عناوین مختلف و به قصد سودجویی، از محققان دریافت می کنند. لذا، انتخاب یک ژورنال قابل اعتماد برای چاپ مقاله، بسیار حائز اهمیت است. ناشران سودجو، به عنوان یک چالش رو به رشد، سعی می کنند تا از محققان سوءاستفاده کنند. برخی از نشانه های ناشران سودجو عبارتند از:

• درخواست پرداخت هزینه های زیاد بدون ارائه خدمات واقعی.
• هیئت تحریریه ضعیف و نامعتبر
• عدم وجود خط مشی شفاف درباره تعارض منافع
• فرآیند داوری ضعیف یا فقدان ارزیابی همتایان.
• در نمایه های معتبر نظیر Web of Science یا Scopus حضور ندارند.
• بدون داوری جدی، به سرعت مقالات را پذیرش می کنند.
• بیان ادعاهای غیرواقعی درباره میزان تأثیر و ارزش ژورنال.

مجله جعلی و مجله هایجک شده 

ناشران فرصت طلب (Predatory publishers) برای گمراه کردن پژوهشگران، مجلات موجود و معتبر را شبیه سازی می کنند و با کپی برداری از وب سایت مجلات اصلی؛ وب سایت مجلات جعلی (Fake) یا هایجک شده (hijack journals) را می سازند و آن را به جای نسخه اصلی مجلات، به پژوهشگران معرفی می کنند.

مجله هایجک شده یا مجله سرقت شده، اساسا یک مجله فرصت‌طلب است که تنها با انتخاب عنوان و ظاهری شبیه به یک مجله معتبر سعی در تقلید آن ندارد، بلکه از عنوان دقیق، اطلاعات ISSN و دیگر داده‌های یک مجله قانونی کپی‌برداری می‌کند. این کلاهبرداری می‌تواند برای ناشران بزرگ نیز اتفاق بیفتد، اما به احتمال زیاد برای مجلاتی که اخیراً متوقف شده‌اند یا نشریات کوچک‌تر، این اتفاق بیشتر رخ می دهد. هدف آنها جمع آوری هزینه های پردازش و چاپ مقاله، با استفاده از اعتبار مجله اصلی است. گاهی اوقات وب‌سایت‌های جعلی چنان قانع‌کننده به نظر می‌رسند که این مجلات سرقت‌شده موفق می‌شوند پایگاه‌های داده نمایه سازی و شرکت‌های سنجش علمی را نیز فریب دهند.

ناشران فرصت طلب پدیده جدیدی نیستند. مجلاتی با سیاست‌های سردبیری مشکوک، پژوهشگران را با فرآیند انتشار سریع و هزینه‌های پردازش پایین‌تر از حد متوسط جذب می‌کنند و بدین ترتیب دست به سرقت علمی می زنند. سرقت علمی مجلات، یکی از جدیدترین ترفندهای کلاهبرداری در نشر علمی و چاپ مقاله است. مجلات سرقت شده با کپی کردن نام، شماره استاندارد بین‌المللی پیایند (شاپا) (ISSN) و سایر داده‌های یک مجله معتبر، هویت آن را به سرقت می‌برند و یک وب‌سایت شبیه‌سازی‌شده ایجاد می‌کنند که تقریباً از نسخه اصلی قابل تشخیص نیست.

روش های تشخیص مجلات هایجک شده و جعلی

به عنوان یک محقق، چگونه می توانید ارزیابی کنید که ژورنالی که قصد ارسال مقاله خود به آن را دارید، واقعی و قابل اعتماد است یا خیر؟

• • فکر کنید، بررسی کنید، ارسال کنید

مفهوم “فکر کن. بررسی کن. ارسال کن.” از ابتکارات ائتلاف سازمان های برقراری ارتباطات علمی است. ابزارهای آنها به پروسه انتخاب ژورنال مناسب برای چاپ مقاله به شکلی ساده تر و ایمن تر کمک می کند. این کمپین به نویسندگان قدرت می دهد تا با استفاده از چک لیست های ساده، اعتبار یک ژورنال یا ناشر آن را ارزیابی کنند.

این چک لیست ها شامل روش هایی برای ارزیابی اعتبار ژورنال و انجمن یا ناشر پشت آن است. این کمپین فهرست تعریف شده ای از ژورنالهای مورد تأیید ارائه نمی دهد، اما منبع مهمی است که نویسندگان می توانند از اطلاعات آن استفاده کنند تا اطمینان حاصل کنند که ژورنالی که انتخاب می کنند حداکثر اعتبار را داشته باشد.

در خصوص انتخاب ژورنال های دسترسی آزاد، بسیاری از محققان نگرانی های خاصی در مورد کیفیت و اعتبار ژورنال های دسترسی آزاد، دارند. بنابراین، علاوه بر توجه به تکنیک “فکر کن. بررسی کن. ارسال کن.”، می توانید از منابع زیر نیز در ارزیابی کیفیت و اعتبار ژورنال های دسترسی آزاد استفاده کنید:

انجمن انتشارات علمی دسترسی آزاد (OASPA) (Open Access Scholarly Publishing Association): OASPA  یا انجمن انتشارات علمی دسترسی آزاد؛ یک سازمان عالی است که شبکه متنوعی از ذینفعان درگیر در دانش باز را گرد هم می آورد. OASPA به عنوان یک انجمن، بهترین شیوه ها و استانداردهای بالا برای انتشارات دسترسی آزاد را ترویج می دهد.

اعضای OASPA شامل ناشران، ژورنال ها، پلتفرم ها، ارائه دهندگان زیرساخت و سایر سازمان های متعهد به دسترسی آزاد هستند. آنها مجموعه ای از “اصول شفافیت و بهترین شیوه در انتشارات علمی آزاد” را توسعه داده اند و به عنوان راهنما برای ارزیابی کیفیت و اعتبار ژورنال ها و ناشران دسترسی آزاد عمل می کنند.

OASPA برای حمایت از رشد و توسعه مدل های علمی باز، مدافع دسترسی آزاد، داده های باز و علوم باز است. عضویت در OASPA نشان دهنده تعهد به انتشارات دسترسی آزاد با اخلاق، شفافیت و کیفیت بالا است و می تواند به اعتبار بخشی به ابتکارات دسترسی آزاد کمک کند.

پایگاه نشریات دسترسی آزاد (DOAJ) (Directory of Open Access Journals):  DOAJ  یک نمایه منحصربفرد و گسترده از ژورنال های دسترسی آزاد متنوع از سراسر جهان است که توسط جامعه رو به رشدی هدایت می شود. DOAJ متعهد است تا محتوای باکیفیت را به صورت رایگان در دسترس عموم، به شکل آنلاین نگه دارد. همچنین متعهد است تا خدمات خود از جمله نمایه سازی و داده های آزاد را به صورت رایگان ارائه دهد. به طور خلاصه، DOAJ یک منبع ارزشمند و گسترده برای دسترسی به ژورنال های دسترسی آزاد با اطمینان از کیفیت محتوا و در دسترس بودن آن به صورت رایگان برای همه است. DOAJ متعهد به ارائه خدمات رایگان و آزاد برای همه نویسندگان و خوانندگان است.

هر دو این پایگاه ها، بر حفظ استانداردها و کیفیت بالا در انتشارات علمی با دسترسی آزاد تمرکز دارند. با همکاری با ناشران و ژورنال های دسترسی آزاد، آنها بهترین شیوه ها را در سراسر صنعت ترویج می کنند.

• • پیروی از اصول شفافیت و بهترین شیوه در انتشارات علمی

اصول شفافیت و بهترین شیوه در انتشارات علمی، مجموعه ای از معیارها است که برای ارزیابی ژورنال ها یا ناشران استفاده می شود. این اصول، همچنین فهرستی مفید از نشانه هایی است که باید هنگام ارزیابی کیفیت یک ژورنال دسترسی آزاد به آنها توجه کنید.

• • فراخوان های مجلات برای ارسال مقاله را به دقت و به طور کامل بررسی کنید

فراخوانهایی را که از سمت هر مجله برای ارسال مقاله به آنها، از طریق ایمیل دریافت می کنید را به دقت بررسی کنید. با جستجوی مجله در موتورهای جستجوی مختلف و همچنین از طریق انجمن‌های آنلاین یا وبلاگ‌ها شروع کنید تا اطلاعات بیشتری در مورد آنها کسب کنید.

• • مقالات منتشر شده مجلات را بررسی کنید

مجلات جعلی و نامعتبر، اغلب حاوی مقالاتی با کیفیت پایین و با اشتباهات تایپی متعدد هستند که معمولاً از سایر مجلات کپی برداری شده‌اند. از سوی دیگر، آن‌ها اطلاعات دقیقی درباره مقالات منتشر شده قبلی نمایش نمی‌دهند. پیش از ارسال مقاله به هر ژورنال، مقالات منتشر شده در شماره های قبلی آن ژورنال را بررسی کنید.

• • زمان داوری همتا مجلات را بررسی کنید

زمان داوری همتا در مجلات جعلی و نامعتبر، بسیار کوتاه است. مجلات نامعتبر و جعلی، اغلب زمان بسیار کوتاهی را برای داوری همتا ارائه می‌دهند. در اکثر مواقع، آن‌ها هیچ داوری انجام نمی‌دهند و مقالات را بدون قید و شرط می‌پذیرند.

• • هیئت تحریریه مجلات را بررسی کنید

اکثر مجلات جعلی دارای هیئت تحریریه جعلی، بدون عنوان، آدرس دانشگاه یا اطلاعات تماس هستند.

• • محدوده موضوعی مورد پذیرش و اسکوپ مجلات را بررسی کنید

در مجلات جعلی، محدوده موضوعی پذیرش مقاله نامشخص است. مجلات نامعتبر، اغلب محدوده موضوعی یا موضوعات پذیرفته شده برای انتشار در مجله را ارائه نمی‌دهند. آن‌ها هر نوع مقاله ای را با هر موضوعی منتشر می‌کنند.

• • هزینه چاپ مقاله را به طور دقیق برسی کنید

در مجلات جعلی و نامعتبر معمولا هزینه چاپ مقاله، به طور دقیق مشخص نیست. قبل از ارسال مقاله، به هزینه‌های نویسنده با اظهارات مبهم مشکوک باشید.

• • وضعیت وبسایت ژورنال و نحوه سابمیت مقاله را بررسی کنید

یکی دیگر از مشخصات مجلات نامعتبر، وب‌سایت ضعیف با فرآیند ارسال ساده است و اغلب آنها وب‌سایت‌هایی ضعیف با فرمت ارسال ساده دارند. این مجلات همیشه ترجیح می‌دهند مقالات پژوهشی را به همراه ایمیل مستقیم به سردبیر ارسال کنید.

ارائه خدمات چاپ مقاله در معتبرترین مجلات در موسسه دانش پژوه

اگر در حال نگارش مقاله هستید و یا قصد چاپ مقاله در یک مجله معتبر را دارید و نگران این موضوع هستید که در دام مجلات جعلی و نامعتبر نیفتید، می توانید با مشاوران ما در موسسه دانش پژوه تماس بگیرید. ما در موسسه دانش پژوه می توانیم با توجه به نیاز و خواسته و بودجه شما، مناسب ترین و معتبرترین مجلات را برای مقاله شما بیابیم. چاپ مقاله ISI، چاپ مقاله اسکوپوس و نیز چاپ مقاله علمی پژوهشی در معتبرترین مجلات از جمله مهم ترین خدمات ارائه شده در موسسه دانش پژوه است. برای دریافت مشاوره تخصصی با ما تماس بگیرید.